Lab Associates

Jeroen Naus, managing director Lab Associates:

“De Leaf Carrier is een hoogwaardig en efficiënt meerlaags teeltsysteem”

Weefselkweek als vermeerderingstechniek valt niet meer weg te denken uit de teelt van bloemen, planten en ook struiken en bomen. De markt groeit hard en ook de ontwikkelingen in teelt en techniek gaan snel. Vanuit het Brabantse Oudenbosch ontwikkelt en levert Lab Associates gespecialiseerde materialen voor weefselkweek, met name aan productielaboratoria wereldwijd. In hun assortiment voeren ze ook de Leaf Carrier kweekkarren. Jeroen Naus, managing director is enthousiast over de samenwerking met Bever Innovations: “De Leaf Carrier van Bever is een hoogwaardig en efficiënt meerlaags teeltsysteem voor weefselkweek.”

Weefselkweek, ook wel bekend als micropropagatie, is feitelijk een geavanceerde vorm van stekken, vertelt Jeroen Naus. “In een steriele omgeving worden micro-stekken genomen, die na enkele weken alweer verder gedeeld kunnen worden. Daarna worden de plantjes beworteld en afgehard voor verdere opkweek in kas, volle grond of indoor farm. Het is een techniek die gebruik maakt van totipotentie, de eigenschap van planten dat uit elke cel een volledige plant kan groeien. Afhankelijk van de soort plant en de variëteit vermeerder je vanuit een stukje stam, bloem, een groeipunt of een stamcel. Voor elke teelt moeten de optimale groeiomstandigheden in een specifiek protocol worden bepaald en vastgelegd, en een specifieke samenstelling van het groeimedium.”

Snel groeiende miljardenindustrie

Binnen de land- en tuinbouwsector is de weefselkweek weliswaar een nichemarkt, maar tegelijkertijd een razendsnel groeiende miljardenindustrie. En dat merkt ook de consument: “Neem bijvoorbeeld de teelt van blauwe bes: die markt is in de afgelopen vijf jaar geëxplodeerd. Vroeger zag je ze amper in de supermarkt en waren ze erg duur. Nu liggen ze er jaarrond in grote hoeveelheden, en is de prijs gehalveerd. Het is een van de voorbeelden van het succes van weefselkweek.”

Inmiddels worden meer en meer soorten via weefselkweek vermeerderd en/of veredeld. Een scala aan fruitsoorten, zoals blauwe bes, aardbeien en frambozen, maar ook gewassen als suikerriet, tomaten, mais en koolzaad, en tropische gewassen als bananen, koffieplanten en dadelpalmen.

Voordelen van weefselkweek

“Er zijn verschillende redenen om te kiezen voor vermeerdering via weefselkweek”, legt Jeroen Naus uit. “Je maakt exacte kopieën van een plant, met bekende genetische eigenschappen – zoals uiterlijk, inhoudsstoffen, smaak en opbrengst. Daarnaast kun je sneller en grootschalig veredelen en vermeerderen en virusvrij telen. De techniek werd voor het eerst grootschalig  toegepast door orchideeën- en anthuriumkwekers. Niet alleen vanwege de moeilijke bevruchting, ook gegarandeerde uniformiteit van het uiterlijk is voor hen commercieel interessant. Op de veiling krijgen ze een betere prijs als elke plant met ‘100% zekerheid’ precies dezelfde kleuren en tekening heeft.”

“Voorspelbaarheid van kwaliteit en opbrengst is ook van groot belang in de teelt van hoogwaardige planten met een hoge opbrengst. Neem bijvoorbeeld walnootbomen, die pas na vijf jaar vrucht gaan dragen. Een ander voorbeeld is de medicinale cannabisteelt. Omdat in de gereguleerde teelt drempelwaardes voor THC en CBD zijn vastgelegd, is een constant profiel van inhoudsstoffen essentieel.”

De steriele laboratoriumomgeving maakt het mogelijk om planten gegarandeerd virus- en pathogeenvrij te vermeerderen. De vraag naar zulke planten neemt sterk toe – bij grootschalige teelt leidt een besmetting immers ook tot grote schade. Bekende voorbeelden zijn het hop latent virus in de cannabisteelt en de schimmelziektes die de bananenteelt bedreigen. De techniek is ook uitermate interessant bij de ontwikkeling van nieuwe variëteiten. Door de optimale omstandigheden kunnen de planten elke vier tot acht weken opnieuw gesneden worden. Die snelle vermeerdering zorgt voor een kortere time-to-market, dat kan jaren schelen.

Relatief dure techniek vereist kostenbeheersing

Het zijn voordelen die weefselkweek financieel interessant maken, ook al is het een relatief dure techniek – onder meer omdat het snijden van de minuscule stekken nog altijd specialistisch handwerk is. De laboratoria concurreren onderling op kosten, efficiëntie en kwaliteit. Het optimale groeimedium is een sleutel tot succes en veel laboratoria investeren in de ontwikkeling van eigen recepturen. Besparing op energiekosten en een optimale benutting van de ruimte zijn van groot belang.

Eigen mediumbereider

Lab Associates richt zich met name op het faciliteren van productielabs die grootschalig vermeerderen. Het bedrijf is een van de grootste leveranciers van steriele kweekbakjes en biedt een compleet assortiment aan apparatuur, gereedschappen en biochemicaliën. Zo brengt het bedrijf onder meer een eigen mediumbereider en een aansluitende automatische uitvoerlijn op de markt. Deze mediumbereider steriliseert sneller en op een lagere temperatuur dan de traditionele autoclaaf. “Korter steriliseren betekent sneller werken en behoud van veel meer vitamines, mineralen en andere inhoudsstoffen” legt Jeroen Naus uit. “Dus je wint ook op ingrediënten: je hoeft er minder in te stoppen óf je medium bevat meer voedingsstoffen voor de groei van de plantjes.”

Focus op productontwikkeling en innovatie

In de 35 jaar dat Lab Associates actief is in deze markt ontwikkelde het diverse innovatieve producten. Haar eigen team richt zich op productontwikkeling en innovatie. Samenwerking met de technici van Bever was dan ook een logische keuze: “Met de Leaf Carrier realiseert Bever een hoogwaardig meerlaags teeltsysteem. De verlichting is zeer energie-efficiënt én er is weinig hitteontwikkeling tussen de lagen. Omdat de warmte vooral aan de zijkant van de rekken ontstaat, kan het klimaatsysteem die zonder overmatige ventilatie afvoeren. En dat is belangrijk omdat je een sterke luchtstroom over de bakjes wilt vermijden. De Leaf Carrier realiseert een gelijkmatig klimaat met zeer dicht op elkaar geplaatste lagen. Daarmee staat hij garant voor een optimale benutting van de beschikbare vierkante meters groeioppervlak.”

Consultancy en turnkeyprojecten

Lab Associates is ook actief in consultancy en realiseert turnkey projecten. “Laboratoria vragen ons om advies bij de inrichting of bij problemen. Zo lichten we bijvoorbeeld faciliteiten door die kampen met hoge besmettingspercentages. En ook kijken we in samenwerking met klanten hoe ze hun winstgevendheid kunnen verbeteren – bijvoorbeeld door aanpassing van de protocollen, zodat plantjes wat beter of sneller groeien. We merken dat veel laboratoria nog steeds werken met TL-verlichting. Een overstap naar LED vraagt weliswaar een flinke investering, maar met de ontwikkelingen op de energiemarkt wordt de terugverdientijd steeds korter. We rekenen ze graag voor hoeveel ze kunnen besparen op hun energieverbruik.”

Langzaam wennen aan het licht

In de eerste fasen van het weefselkweekproces speelt de verlichting een ondergeschikte rol. Tijdens de vermeerderingsfase maken de planten doorgaans geen of nauwelijks wortels. De suikers worden via de stam rechtstreeks opgenomen vanuit het groeimedium. Fotosynthese is belangrijk, maar nog geen noodzaak om te overleven. Ook in de daaropvolgende bewortelingsfase verdragen de plantjes geen extreme omstandigheden. Stap voor stap worden de plantjes geacclimatiseerd en aan het licht gewend. Waar de lichtintensiteit in de kas al gauw tussen de 300 en 1000 mmol ligt, is die in de eerste stadia van de weefselkweek niet meer dan 20-65 mmol.